Kaplicówka

---

Historia

W początkach XIX wieku na szczycie Kaplicówki została wybudowana niezwykła kapliczka, która pomimo licznych przebudów przetrwała do dnia dzisiejszego i jest poświęcona św. Janowi Sarkandrowi. Z uwagi na rozległy widok, jaki roztacza się z tego wzgórza, w 1886 roku zbudowano altanę widokową. To właśnie w tym samym roku miejsce to miało zaszczyt gościć cesarza Franciszka Józefa I.

Pod koniec XIX wieku, u północnych podnóży Kaplicówki, powstała cegielnia parowa należąca do Juliusza Strizkiego. Przedsiębiorstwo to prowadzone było przez rodzinę Strizkich aż do czasów II wojny światowej. Śladem po tym zakładzie jest ulica Ceglana, która biegnie dolinką wzdłuż małego cieku wodnego.

W 1904 roku na południowym stoku wzgórza, w pobliżu kościoła ewangelickiego, zbudowano stację wodociągową dla miejskiej sieci. Stacja ta, wyposażona w zbiorniki o pojemności 300 m³ oraz nowoczesny system filtrów, była niezbędna dla dostarczania wody. W pierwszej połowie lat 90-tych XX wieku odbyła się jej rozbudowa do pojemności 4 tys. m³, co zapewniało odpowiednią dobową rezerwę dla gminy. Dodatkowo, stacja została wzbogacona o automatyczną pompownię sieciową dla tzw. II strefy zasilania, co pozwoliło na skuteczniejsze zaspokajanie potrzeb mieszkańców położonych powyżej poziomu 330 m n.p.m.

Do końca lat 60. XX wieku stoki Kaplicówki miały charakter rolniczy; były wykorzystywane jako pola uprawne, pastwiska oraz łąki. Latem i jesienią dzieci spędzały czas, puszczając na łąkach latawce, natomiast młodzież spotykała się przy ogniskach. Zimą stoki te stawały się ulubionym miejscem dla miłośników zabaw na sankach, a od lat 30. XX wieku również na nartach. Dziś dolna część tych stoków jest zabudowana, podczas gdy górna część pozostaje niezagospodarowana, częściowo przekształcona w park miejski. Centralnym punktem parku są szerokie schody, które prowadzą na szczyt, do kaplicy pw. św. Jana Sarkandra.

Kaplica pw. św. Jana Sarkandra

Na szczycie malowniczego wzgórza w Skoczowie znajduje się kaplica poświęcona św. Janowi Sarkandrowi, która jest częścią skoczowskiej parafii św. Apostołów Piotra i Pawła. Historia tego miejsca sięga przynajmniej do 1825 roku, kiedy to istniała tutaj pierwotna kaplica poświęcona Chrystusowi Boleściwemu. Wkrótce potem, w 1871 roku, z inicjatywy księdza Jana Michałka, powstała nowa kaplica, tym razem dedykowana beatyfikowanemu 11 lat wcześniej Janowi Sarkandrowi. Dzwon „Sarkander” zawieszono w tej kaplicy w 1873 roku.

Następna kaplica została zbudowana w 1923 roku, dzięki staraniom skoczowskiego proboszcza, księdza Jana Ew. Mocko. Była to jednonawowa budowla z dachem dwuspadowym i wyraźną sygnaturką na kalenicy. Charakteryzowała się półkoliście zamkniętą wnęką ołtarzową, której podstawę stanowiły pozostałości najstarszej kapliczki z XIX wieku. W 1932 roku papież Pius XI rozszerzył kult bł. Jana Sarkandra na całą Polskę, a w 1934 roku, po działaniach księdza Mocko (który pełnił także rolę burmistrza), wzniesiono obecnie istniejącą kaplicę. Plany budowli opracował cieszyński architekt Alfred Wiedermann, a prace budowlane realizowała firma braci Stritzkich ze Skoczowa. Poświęcenie tej kaplicy odbyło się 27 maja 1934 roku, a dokonano go przez ks. infułata Wilhelma Kasperlika.

Wnętrze kaplicy zdobi elegancki ołtarz z postacią św. Jana Sarkandra wykonaną ze sztucznego marmuru, która została wzorowana na znanej rzeźbie z katedry ołomunieckiej. Modernistyczny charakter tego budynku nie przypadł do gustu wszystkim mieszkańcom. Skoczowski artysta Hans Konheisner, uznany malarz, który stworzył wiele znaczących dzieł, w tym nagradzany obraz „Widok na Skoczów o poranku” z 1943 roku, pisał w swoich wspomnieniach: „Jeśli ktoś jeszcze pamięta starą, małą kapliczkę poświęconą miejscowemu świętemu Janowi Sarkandrowi, wie, że doskonale wpisywała się w okoliczny krajobraz. Nowa kaplica, z płaskim dachem, przypominała kawowy młynek, a stary, romantyczny klimat przeszedł w zapomnienie…”

Kaplica, która ucierpiała w wyniku działań wojennych pod koniec 1945 roku, została potem odrestaurowana. W 1985 roku przed budowlą stanął tzw. Krzyż Papieski – stalowy, ażurowy krzyż, który został ufundowany na II Pielgrzymkę Ojca Świętego do Polski. To właśnie przy tym krzyżu Jan Paweł II odprawił mszę św. na katowickim lotnisku na Muchowcu. W 1995 roku papież odprawił kolejną mszę dziękczynną w Skoczowie pod tym samym krzyżem, w uznaniu dla przyjęcia Jana Sarkandra w poczet świętych. Obelisk z okolicznościowym napisem obecnie upamiętnia ten ważny moment w historii kaplicy.

Altana widokowa na Kaplicówce

W wiosennym okresie 1886 roku, z okazji planowanej wizyty cesarza Franciszka Józefa I w Skoczowie, powstała na Kaplicówce altana widokowa. Jej projekt charakteryzował się delikatną, ażurową konstrukcją, mającą kształt ośmiokąta, nakrytą lekkim daszkiem, co umożliwiało podziwianie widoków w każdym kierunku.

29 czerwca tego samego roku cesarz, po przeprowadzeniu inspekcji lasów w Wiśle i Istebnej, przybył do Skoczowa, aby z Kaplicówki rozkoszować się szczególną panoramą Beskidów. Altana cesarska przetrwała do lat 20. XX wieku, niestety ulegając zniszczeniu wskutek braku jakiejkolwiek konserwacji.

W dniu 29 czerwca 2014 roku na Kaplicówce postawiono nową altanę, inspirowaną tą z XIX wieku. Jej budowa miała na celu uświetnienie obchodów 120. rocznicy wizyty cesarza w Skoczowie, planowanych na rok 2016. W trakcie realizacji projektu natrafiono na fundamenty pierwotnej altany. Mimo że nowa konstrukcja miała być atrakcyjnym punktem widokowym, zaledwie po kilku miesiącach została rozebrana.

Powodem była lokalizacja altany w strefie objętej ochroną konserwatorską. Wojewódzki konserwator zabytków stwierdził, że drewniana budowla negatywnie wpływa na walory zabytkowej przestrzeni urbanistycznej oraz na prawidłową prezentację zabytkowej kaplicy. W związku z tym podjęto decyzję o rozbiórce, a altana trafiła na teren Miejskiego Zarządu Dróg w Skoczowie.

Skocznia narciarska na Kaplicówce

Historia skoczni narciarskiej na Kaplicówce sięga 1933 roku, kiedy to w Skoczowie przy Kole PTT została utworzona sekcja narciarska zrzeszająca około 50 członków. Jej prowadzenie objął Antoni Michalski, który był zaangażowany w promowanie turystyki związanej z narciarstwem oraz rozwijanie aktywności sportowej.

Wkrótce po jej powstaniu, sekcja postanowiła wprowadzić w życie ambitny plan budowy skoczni narciarskiej. Kaplicówka stała się miejscem, gdzie w 1933 roku rozpoczęto budowę obiektu. Z miejsca odprawienia ceremonii otwarcia skoczni, która miała miejsce 11 lutego 1934 roku, wznoszenie rozbiegu, progu oraz pierwszej części zeskoku odbyło się przy wykorzystaniu drewna.

Zaraz po oddaniu skoczni do użytku, 26 grudnia 1934 roku została zorganizowana pierwsza impreza na tym obiekcie, otwarty konkurs skoków. Również w styczniu następnego roku na Kaplicówce odbył się konkurs skoków w ramach kombinacji norweskiej. Te wydarzenia przyciągały uwagę i odbywały się regularnie w kolejnych latach.

Turystyka

W Skoczowie można odkrywać urokliwe trasy spacerowe, które są oznaczone dla turystów. W szczególności należy zwrócić uwagę na znakowany na niebiesko Szlak Skoczowskich Zabytków oraz żółto oznaczony Szlak Sarkandrowski. Dodatkowo, miłośnicy kolarstwa mogą skorzystać z żółtej trasy rowerowej nr 11, która prowadzi z centrum miasta do Dębowca i następnie do Cieszyna.

Warto również zwrócić uwagę na malownicze widoki, które rozciągają się ze wzgórza. Oferują one niezapomniane panoramy zabudowy Skoczowa oraz otaczających go pasm Beskidu Śląskiego. Można podziwiać widoki na grupę Szyndzielni, Klimczoka, a także Błatnią i Równicę, kończąc na majestatycznym masywie Czantorii.

---

Oceń: Kaplicówka

---