Józef Duda, urodzony 16 lutego 1911 roku w Skoczowie, a zmarły 2 czerwca 1959 roku w Poznaniu, był prominentnym polskim botanikiem oraz mikrobiologiem. W swojej karierze akademickiej pełnił funkcję profesora Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu, gdzie istotnie przyczynił się do rozwoju nauk przyrodniczych.
Józef Duda został także wyróżniony tytułem rektora elekt tej uczelni, co dowodzi jego znaczącej roli w polskim środowisku akademickim i jego wpływu na przyszłe pokolenia studentów oraz badaczy.
Życiorys
Józef Duda przyszedł na świat 16 lutego 1911 w Skoczowie, w gospodarnej rodzinie chłopskiej – Jerzego Dudy oraz Ewy z Dustorów. Wczesną edukację odbył w Skoczowie oraz Cieszynie, a w 1931 roku pomyślnie zdał egzamin dojrzałości. Po ukończeniu nauki postanowił rozpocząć studia z zakresu biologii na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego, które zakończył uzyskaniem tytułu magistra ze specjalnością z fizjologii roślin w 1936 roku.
Jeszcze przed zdobyciem dyplomu, Józef Duda podjął pracę jako nauczyciel w szkołach powszechnych oraz średnich. Równocześnie jako wolontariusz wsparł Katedrę Botaniki Ogólnej na Uniwersytecie w Poznaniu. Po zamknięciu cyklu studiów, został młodszym asystentem w Katedrze Fizjologii Roślin na Wydziale Rolniczo-Leśnym tej renomowanej uczelni.
W czasie II wojny światowej, od listopada 1939 roku, Duda przebywał na Śląsku Cieszyńskim, a od lutego 1941 roku na terenach zamojskich oraz krakowskich, gdzie angażował się w tajne nauczanie. W marcu 1945 roku powrócił do Poznania, biorąc aktywny udział w procesach organizacyjnych związanych z Wydziałem Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu. Uzyskał posadę starszego asystenta w Katedrze Fizjologii Roślin i Chemii Rolnej. Jego starania w podnoszeniu kwalifikacji zaowocowały obroną rozprawy doktorskiej w kwietniu 1946 roku pt. „Wpływ niektórych związków koloidowych na pobieranie azotanu amonu i fosforanu amonu przez korzenie roślin”. W latach 1949-1951 Duda pełnił rolę adiunkta w Katedrze Chemii Rolnej, jednocześnie wykładając w Państwowej Szkole Ogrodniczej.
W 1952 roku Duda przystąpił do organizacji i objął stanowisko pierwszego kierownika Katedry Mikrobiologii Rolnej. Katedra ta była częścią nowo powstałej Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu. Jako jeden z głównych organizatorów uczelni, Duda od początku pełnił wiele ważnych funkcji, w tym w latach 1952-1953 był prodziekanem Wydziału Rolniczego oraz kierownikiem Studium Ogrodniczego. W latach akademickich 1953/1954 oraz 1956/1957 sprawował funkcję prorektora. W wyjątkowy sposób dbał o rozwój i rozbudowę akademików na Sołaczu i Winogradach. W 1954 roku uzyskał tytuł docenta, a pięć lat później otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego.
W swojej pracy naukowej Duda specjalizował się w dziedzinie fizjologii roślin oraz mikrobiologii rolnej, ze szczególnym uwzględnieniem biochemii oraz ekologii drobnoustrojów glebowych, jak również wpływu biocydów na mikroflorę glebową. Opublikował szereg artykułów oraz komunikatów dotyczących swoich badań, w tym m.in. „Zastosowanie metody głębinowej w hodowli azotobaktera” (1956) oraz „Wpływ HCH i Chlordanu na mikroflorę gleby” (1958). Ponadto był współautorem wielokrotnie wznawianych podręczników akademickich, takich jak „Fizjologia roślin” (1948, ze Stefanem Gumińskim) oraz „Mikrobiologia rolnicza” (1955, z Karolem Zodrowem).
Duda aktywnie uczestniczył w pracach Polskiego Towarzystwa Biologicznego, Polskiego Towarzystwa Mikrobiologicznego oraz Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. 19 maja 1959 roku został wybrany na rektora Wyższej Szkoły Rolniczej, przyjmując tym samym obowiązki po kończący kadencję Kazimierzu Gawęckim. Niestety, zmarł nagle dwa tygodnie później, 2 czerwca 1959 roku, nie mając możliwości objęcia urzędu. Jego następcą został Władysław Węgorek.
Odznaczenia
Wyróżniony został między innymi Medalem 10-lecia Polski Ludowej oraz Złotym Krzyżem Zasługi.
Życie prywatne
Józef Duda był mężem Heleny Rycaj, z którą się ożenił w 1945 roku. Jego żona była nauczycielką, co miało wpływ na ich życie rodzinne.
Para doczekała się dwójki dzieci: syna Jacka Władysława, który przyszedł na świat w 1946 roku, oraz córki Anny Ewy, urodzonej w 1948 roku.
Oceń: Józef Duda